In de snel evoluerende digitale wereld van vandaag is er een opmerkelijke trend die niet te missen is: nagenoeg alles wordt gedigitaliseerd. Van onze dagelijkse communicatie en entertainment tot onze transportmiddelen en zelfs onze huizen: alles lijkt verbonden te zijn met het wereldwijde web. Maar wat betekent dit voor ons als individuen en als samenleving? Is de digitale revolutie een zegen of brengt ze ons in een staat van een afhankelijkheid waar we ons nog niet volledig bewust van zijn?
VanMoof: een sprekend voorbeeld
Een voorbeeld dat de kwetsbaarheid van deze digitale afhankelijkheid illustreert, is het verhaal van fietsenfabrikant VanMoof. Deze fabrikant biedt ‘slimme’ fietsen aan, die via de smartphone kunnen worden vergrendeld en ontgrendeld. Klinkt handig, toch? Maar hier schuilt een diepere kwestie: om deze functie te gebruiken, ben je afhankelijk van de smartphone die gekoppeld is aan de fiets ie weer gekoppeld is aan de certificaatservers van VanMoof. Wat als die servers falen, worden gehackt of als het bedrijf, zoals nu gebeurd is, het bedrijf bijna failliet ging. Plotseling kunnen gebruikers van deze ‘slimme’ fietsen zich buitengesloten voelen van hun eigen vervoermiddel. En in het ergste geval ís dat ook zo: want het ontgrendelen van deze fietsen werkt via de certificaatservers van VanMoof of aanverwanten. Dit brengt ons bij de kern van het digitaliseringsdebat: beseffen mensen wel echt wat er met hun gegevens en digitale afhankelijkheden gebeurt?
Al filosoferend: hoe afhankelijk zijn we van certificaten geworden?
Het is essentieel om te begrijpen dat digitalisering niet slecht is. Het heeft ons leven op talloze manieren verbeterd, van efficiëntere communicatie tot toegang tot ongekende hoeveelheden informatie. Slimme huishoudelijke apparaten kunnen ons leven gemakkelijker maken, maar we moeten ons bewust zijn van de implicaties. Als we onze huizen volproppen met slimme apparaten, van thermostaten tot koelkasten, creëren we een omgeving die afhankelijk is van een constant functionerend digitaal ecosysteem. Dit kan geweldig zijn, zolang alles goed gaat. Maar wat als er een storing is, een beveiligingslek of zelfs een aanval door kwaadwillende hackers?
Grote innovaties gaan gepaard met grote maatschappelijke veranderingen
In het geval van digitalisering is het van essentieel belang dat we niet alleen accepteren wat er gebeurt, maar ook dat we bewuste keuzes maken en scherp blijven.
Graag geven we je enkele overwegingen mee:
Informatiebewustzijn: we moeten ons bewust zijn van welke informatie we delen en met wie. Bedrijven en platforms verzamelen vaak gegevens over ons gedrag en gebruiken deze voor uiteenlopende doeleinden. Het is aan ons om te begrijpen wat er met onze gegevens gebeurt en welke invloed dit kan hebben op ons leven.
Digitale hygiëne: net zoals we fysieke hygiëne belangrijk vinden, is het onmisbaar om aandacht te besteden aan onze digitale hygiëne. Sterke wachtwoorden, regelmatige software-updates en antivirusprogramma’s kunnen ons beschermen tegen digitale bedreigingen.
Alternatieven overwegen: we nodigen je uit om na te denken over alternatieve oplossingen voor digitale afhankelijkheden. Als een slimme thermostaat essentieel is geworden in ons huis, moeten we ook nadenken over wat we zouden doen als deze plotseling niet meer werkt. En over wat de oorzaak is van het niet meer werken. Heb je een alternatief achter de hand of kun je bij voorbaat een slimmere keuze maken?
Educatie en regulering: in de ideale wereld besteden overheden en onderwijsinstellingen veel meer aandacht besteden aan digitale geletterdheid en de ethiek van technologie. Daarnaast is regulering nodig om ervoor te zorgen dat bedrijven verantwoord omgaan met onze gegevens en digitale afhankelijkheden.
Kortom, digitalisering is een onvermijdelijke kracht in onze moderne samenleving, maar we mogen niet nalaten om zélf kritisch na te (blijven!) denken over de gevolgen ervan. Het is van vitaal belang dat we in regie blijven over ons digitale leven, bewuste keuzes maken en ons überhaupt bewust zijn van de risico’s. Alleen dan kunnen we de vruchten plukken van deze digitale revolutie zonder onszelf volledig over te leveren aan de grillen van het huidige én volgende digitale tijdperk.
Even door filosoferen? Graag!
